Sunday 7 July 2019

"I demand improvements to BBC Alba" says the Gaelic language

Mar a chuala Gilleasbuig, tha a' Ghàidhlig a' cumail a-mach gu bheil i air a cuingealachadh le seirbhis TBh a tha feumach air leasachadh.





Tha e coltach gun do bhruidhinn an cànan an-àrd às dèidh don artagail seo a' nochdadh ann an duilleagan na Hootsmon bho chionn ghoirid.

Thuirt an cànan gu bheil i ag èirigh is a' gearain mu BhBC Alba.

Mar a bhiodh dùil, 's e na tha de shusbaint Beurla ga craoladh leis an t-seanail as mò a tha cur air a' chànan mhilis mhàthaireil; coma leat na h-ath-chraolaidhean.

Sunday 9 October 2016

Conflict of interests? Na biodh eagal sam bith ort, 'Illeasbuig!

Puist-dealain 'Illeasbuig gu na cumhachdan a th'ann



15.8.16

To: Bòrd na Gàidhlig

Subject: Ceist orm mu chonflict of interests
A chàirdean 
’S e MnE TV as mò a tha a’ faighinn dhen airgead a th’ aig BBC Alba airson coimiseanadh phrògraman ùra (còrr is £2M not ann an 2015-16).

’S ann le Ailean Dòmhnallach, cathraiche a’ Bhùird, a tha MnE TV.

A bheil am bòrd ga mheas ceart is iomchaidh gur h-e ur cathraiche as mò nì prothaid a-mach às coimiseanadh prògraman BBC Alba?

Dh’ fhaodar a ràdh gu bheil a’ cheist seo gu seachd àraid iomchaidh, bhon a tha an sianal ga fhaotainn ann an teas-mheadhain connspaid a thaobh prìomhachas ga thoirt do phrògraman Beurla - agus mòran dhiubh sin air an dèanamh le MnE TV!

Dè an dòigh anns a bheil am Bòrd a’ seasamh coirichean na Gàidhlig anns a’ ghnothach seo?
Le meas
Gilleasbuig Aotrom



Cha robh ann ach beagan còrr is mìos mus tàinig freagairt:



 19 Sultain 2016
A Mhgr MhicRath chòir,
Tapadh leibh airson a’ phuist-d a chuir sibh thugainn air 15 Lùnastal, agus gabhaibh ar leisgeul gun robh dàil ann a bhith a’ cur freagairt thugaibh. 
Mar Bhuidhinn Phoblaich, feumaidh Bòrd na Gàidhlig cumail ri riaghailtean Riaghaltas na h-Alba a thaobh a bhith clàradh nan com-pàirtean a th’ aig a’ Chathraiche, Buill a’ Bhùird agus luchd-obrach na buidhne, gu h-àraidh an luchd-obrach a tha san Sgioba Stiùiridh. Feumaidh Buill a’ Bhùird agus luchd-obrach foirm, A’ Nochdadh Chom-pàirtean, a lìonadh a-steach co-dhiù uair sa bhliadhna le liosta de gach ‘com-pàirt’ a dh’fhaodadh buaidh a thoirt air na co-dhùnaidhean is beachdan aca co- cheangailte ris an dreuchd aca aig a’ Bhòrd. 
A thuilleadh air an fhiosrachadh a thèid fhoillseachadh gach bliadhna air strì sam bith a dh’fhaodadh a bhith ann eadar com-pàirtean (nì a tha na dhleastanas corporra), bidh an Cathraiche, Buill a’ Bhùird agus Luchd-stiùiridh a’ clàradh a h-uile com-pàirt iomchaidh aig gach coinneamh den Bhòrd, de na Comataidhean agus den Sgioba Stiùiridh gus dèanamh cinnteach gu bheil cùisean cho soilleir ’s a ghabhas nuair a nithear co-dhùnaidhean. 
Thèid com-pàirtean a chaidh a chlàradh le Buill a’ Bhùird fhoillseachadh air làrach-lìn Bhòrd na Gàidhlig. Cuideachd, bi luchd in-sgrùdaidh agus luchd-sgrùdaidh bhon taobh a-muigh a’ dèanamh sgrùdadh air na dòighean sa bheil Bòrd na Gàidhlig a’ clàradh chom-pàirtean. 
’S ann an urra ri Bòrd Stiùiridh MG ALBA a tha e co-dhùnaidhean a dhèanamh a thaobh dè na prògraman telebhisein a tha iad a’ maoineachadh agus chan eil gnothach aig Bòrd na Gàidhlig no Buill a’ Bhùird againn ris na co-dhùnaidhean sin.Leis gach deagh dhùrachd,
Shona NicIllinnein Ceannard 



Gilleasbuig
An dòchas gu bheil ur n-inntinn aig fois a-nise, a chàirdean!





@GilleAotrom 

Saturday 30 April 2016

Moladh mòr do BhBC Alba a choisinn 0 duais aig Fèis nam Meadhanan Ceilteach

A magnificent zero prizes for Scotland's acclaimed BBC Alba  



Hiya chàirdean

'S fhad' on uair sin, ach 's e àm breith nan uan a th'ann - àm traing 'son 'Illeasbuig chòir, tuigidh sibh.

Dh'fhaodadh sibh a bhith cinnteach ged-tà gun robh Gilleasbuig a' cumail sùil gheur-chùiseach air gnothaichean Gàidhlig, agus tha e fada an comain a h-uile ball-cuango, eadar-theangaiche agus neach-poileataigs airson na h-obrach iongantaich a bha iad a' dèanamh a-riamh 'son a' chànain.

"Without them, the Gaelic Revival wouldn't be what it is today" mar a thuirt am fear eile (Gilleasbuig, roimhe seo).


Co-dhiùbh no co-dheth, bha Gilleasbuig air a dhòigh ghlan gun deach cho math le BBC Alba aig Fèis nam Meadhanan Ceilteach bho chionn ghoirid, far an do choisinn an sianal, gu h-iomlan, àireamh dhuaisean a bha truly magnificent.

Ann a bhith a' cosnadh nan 0 duaisean sin, fhuair an sianal cliùiteach BBC Alba moladh mòr bho na britheamhan, gu seachd àraid am prògram nach do choisinn an duais entertainment:

"There was a programme from Scotland which recorded a concert by a number of various artists, which was excellent – it looked lovely, it sounded great, you know, but it was quite traditional – I don’t think that cuts it any more you know, I think you need something with an edge".   Richard Rees, Britheamh

"Seirm" le Bees Knees Media - looking lovely, sounding great,
coming home empty-handed



Bha Gilleasbuig air a dhòigh cuideachd nuair a nochd Ailean "Let's clean up the ghetto" Esslemont air an sgrìon againn a-rithist, fear a tha àrd am meas am measg nan Gàidheal, gus cur an cèill gum faodadh cliù BBC Alba bhith fiù 's na b' àirde na tha e mar-tha:

"Tha mi smaointinn gur e just an dòigh anns a bheil sinn a’ craoladh ann an Alba, nach eil sinn a’ gabhail an aon risk agus a tha na h-Èirinnich, erm, agus nam biomaid a’ gabhail an risk a tha iadsan a’ gabhail, agus nas eadar-nàiseanta, agus chanainn nam biodh an dà chraoladair – BBC Alba agus BBC Scotland – beagan nas treasa, chanainn gum biodh sinne a’ ruighe an aon ìre ‘sa tha na h-Èirinnich'.

Bhiodh dha-rìribh! Tha Gilleasbuig a' moladh gum bruidhinn e ris an neach a tha na cheannard phrògraman do BhBC Alba, fear Ailean Esslemont.


A' coimhead gu math mòiteil às na bha siud de dhuaisean a choisinn
BBC Alba, agus ciamar a bhiodh e air a chaochladh?

Cha d'fhuair am prògram-sa duais sam bith?
Surely some mistake!



Gilleasbuig:
An tug mi tarraing gur h-e cathraiche Bòrd na Gàidhlig as mò bhuannaicheas bho phoileasaidh phrògraman BBC Alba?? Cha chreid mi nach tug! What a scam! Na biodh dùil agaibh ri exposé air BBC Naidheachdain Gàidhlig, ged-tà!


@GilleAotrom 

Sunday 6 September 2015

"Highest-ever satisfaction levels" with BBC Alba, tha ceannard prògraman BBC Alba ag ràdh

Esslemont: I've only had about twenty complaints, all from extremist ghetto-dwellers  



Hi a chàirdean chòire, 's fhad' on uair sin!

An t-seachdain-sa, tuigidh sibh, bha Gilleasbuig air a bheò-ghlacadh leis an agallamh seo a rinneadh cò' ri Alan Esslemont còir, ceannard prògraman BBC Alba, air Aithris na Maidne 2 Sultain (a' tòiseachadh aig 39.50). Chaidh a bheò-ghlacadh chun na h-ìre 's gun d' rinn e tràs-sgrìobhadh dheth, tràs-sgrìobhadh a tha e nis a' toirt seachad thugaibh, le'r cead.

Tha e coltach gu bheil plan ùr aig RTE, sianal TV Èireannach, son beagan - beagan, cuimhnich! - dhen a' Ghaeilge thoirt a-steach dha na prògraman mainstream Beurla aca mar "brand asset" agus tha Esslemont air a dhòigh ghlan mu dheidhinn seo oir - you've guessed it - 's e rud cudromach a th'ann gun tèid rud beag Gàidhlig faisg air a' mhainstream, agus gu ìre tha BBC Alba an sàs ann an awareness-raising san aon dòigh, thuirt e (clò Eadailteach aig Gilleasbuig).

Ach seo a chàirdean far a bheil cùisean a' fàs nas inntinniche buileach:

MacIllethain 43.18 Nise tha … ’s e rud a tha 'ad ag ràdh san aithisg aca gu bheil ’ad ag amas air barrachd Ghaeilge a bhith an lùib seirbhisean RTE; dè chanadh tu fhèin, mar cheannard phrògraman BBC Alba mu na draghan a th’aig gu leòr mun ìre de Ghàidhlig ’s mu na tha de Ghàidhlig ri cluinntinn air BBC Alba?

Esslemont 43.31 ’S e rud ma dheòghainn BBC Alba, tha sin soilleir, tha mi air a ràdh airson [tha mi?] air fichead bliadhna a chur seachad, a’ coimhead air ciamar a tha daoine a’ dèiligeadh ri mion-chànain, ’s tha mi ’g ràdh, a thaobh prògraman telebhisein, tha ceithir luchd-coimhid ann, ’s e na faclan a th’ agam air seo, ’s e … an ceann. So tha daoine … far a bheil awareness. ’S e luchd-coimhid a tha cudromach a tha sin. Às a dheòigh sin, tha beul. So daoine a tha bruidhinn beagan Gàidhlig. Agus tha ’n luchd-coimhid sin, tha iad cudromach cuideachd. Às a dheòigh sin tha cridhe, tha daoine coltach rium fhìn, a chuir tòrr strì ann a bhith ag ionnsachadh beagan Gàidhlig ’s tha – gu ìre fileanta agus às a dheòigh sin tha anam, tha core audience na Gàidhlig.
So tha ceann, beul, cridhe agus anam sin ceithir luchd-coimhid eadar-dhealaichte agus mura h-eil BBC a’ frithealadh air ceithir luchd-coimhid a tha sin, tha sinn a’ dèanamh rud a tha cèarr, tha e cèarr dhan a’ Ghàidhlig agus cèarr dhan a’ luchd-coimhid gu lèir. 



Ceannard prògraman BBC Alba - chan fhada gus nach bi ach ceithir
luchd-coimhid aige ann an dà-rìribh, mura h-eil G. air a mhealladh


Mac’Illeathain, 44.35 Tha gu leòr ann, ged-tà, a tha faireachdainn gu bheil fada cus prògraman air an t-sianal far nach eil gu leòr Gàidhlig ri cluinntinn, gu bheil fada cus Beurla nochdadh air na programan sin agus gu bheil sin gan gluasad air falbh bho na Gàidheil. 

Esslemont Tha mi cluinntinn sin bho mu fhichead neach tha ga ràdh sin ach, em, tha sinn air a bhith dèanamh tòrr rannsachadh air luchd-coimhid BBC Alba agus a thaobh luchd-bruidhinn na Gàidhlig, cha robh ìre toileachais riamh cho àrd sa tha e an-dràsta, so tha e sealltainn gu bheil Gàidheil a tha bruidhinn a’ chànain, a’ mhòr-chuid aca, well a h-uile duine aca tha dà chànan aca, tha iad a’ tuigsinn rò-innleachd BBC Alba agus tha iad taiceil, tha daoine air an iomall a tha ag ràdh chan eil seo math gu leòr, ach air an iomall eile, luchd-bruidhinn na Beurla, tha daoine ag ràdh well carson a tha sinn a’ cosg airgead idir air a’ Ghàidhlig so feumaidh sin frithealadh air a’ chuid as mò de dhaoine is feumaidh sinn rò-innleachd a bhith againn a tha fallainn airson a’ chànain agus a bhith dèanamh ghetto a-mach à BBC Alba chan e rud a tha sin a tha fallainn airson na cànain.


Neach-naidheachd air choireigin 45.40: Alan Esslemont, ceannard prògraman BBC Alba ann a sin. 

(Pedant's corner: tha e coltach gun do dh'atharraich am facal 'cànan' a ghnè eadar toiseach is deireadh an agallaimh) 





Gilleasbuig:


Cha chan mi càil mus can mi rudeigin leithid: transparent attempt to smuggle in, under a veneer of Gaelic, a fifth-rate "pan-Scottish" TV channel. Cha chan! 

@GilleAotrom 

Tuesday 16 December 2014

TurasG - exploring and enjoying the culture of Scotland’s “Gàidhealtacdh” (it says here)


How Gaelic churnalism works


Thug Gilleasbuig an aire an t-seachdain sa chaidh gun deach an làrach-lìn ùr TurasG a chur air bhòg le othail mòr, "your essential guide to cultural tourism in the greater Gàidhealtacht". It seems that:

  • TurasG will encourage real and virtual visits to our rich and varied cultural landscape through the Gaelic language and culture (but only through the medium of English).

Sunday 14 September 2014

Am bu chòir Alba bhith na dùthaich neo-eisimeileach?

Dhomhsa is do mòran eile, chan ann mu dhèidhinn nàiseantachas a tha freagairt na cèist. ’S ann mu dhèidhinn dè seòrsa comann-sòisealta bu mhiann leinn a tha e, agus ciamar a ruigeas sinn ann?

Coimhead an Alba sa bheil sinn beò, dùthaich a tha cur thairis le iomadachd is misneachd. Am measg nan iomadach sgeulachd a tha rin cluinntinn tha an sgeul bheag agam fhìn, gall chun na smior ach fear a ghràdhaicheas Gàidhlig is a’ Ghàidhealtachd. Nuair a rugadh is thogadh mise ann an Ceann a Deas Alba, bha e soilleir gu leòr gun robh an Rìoghachd Aonaichte a’ riochdachadh adhartas agus an àm ri teachd, fhad’s a bha neo-eisimeileachd airson Alba a’ coimhead sean-fhasanta agus na cheum air ais.

Friday 7 December 2012

This is how a language dies

Blog anabarrach smuaineachdail le Andy Wightman a fhuair Gilleasbuig, le tuiteamas, air Bella Caledonia mun tè mu dheireadh aig an robh Gàidhlig Deeside:  http://www.andywightman.com/?p=763#comment-28172

Cha do shaoil e riamh gun robh a' chànan beò an Siorrachd Obar-dheathainn suas gu 1984, shuas an sin os cionn Balmoral! Nach  eagallach an smuain gun deach i às cho aithghearr.

Ach feumaidh sinn uile bhith 'positive', bhon a tha obair an ath-bheòthachaidh a' dol cho math an-diugh a rèir nam press releases.